Probiotyki ginekologiczne – doustne i dopochwowe probiotyki dla kobiet – skład, właściwości i rodzaje SPIS TREŚCI █ Flora bakteryjna u kobiet Za florę bakteryjną okolic intymnych odpowiadają bakterie (pałeczki) kwasu mlekowego, czyli mikroorganizmy z rodzaju Lactobacillus. Wśród produkowanych substancji przez te bakterie wymienia się kwas mlekowy, który odpowiada za pH pochwy (zakwasza jej środowisko). Właściwe pH ma ogromne znaczenie w zapobieganiu infekcji intymnych, które mogą być pochodzenia bakteryjnego, grzybiczego oraz mieszanego (bakteryjno-grzybiczego). Przez produkcję kwasu mlekowego bakterie Lactobacillus wytwarzają kwaśne środowisko w pochwie, co jest czynnikiem niesprzyjającym dla bakterii i grzybów chorobotwórczych np. z rodzaju Candida, które odpowiadają za kandydozę (drożdżycę) pochwy i błon śluzowych narządów płciowych. Kwaśne pH pochwy to jedna z pierwszych linii obronnych przed infekcjami intymnymi. Właściwa flora bakteryjna chroni przed zakażeniami grzybiczymi i bakteryjnymi miejsc intymnych oraz pochwy. Jakie są zatem sposoby na ochronę przed infekcjami narządów płciowych? Stosowanie probiotyków ginekologicznych pomaga odbudować mikroflorę – bakterie Lactobacillus wykazują liczne właściwości ochronne. Co wpływa na zmianę (mikro)flory bakteryjnej pochwy? Wymienia się takie czynniki jak zaburzenia hormonalne (np. menopauza), przewlekła antybiotykoterapia, zmniejszona odporność, nieprawidłowa higiena okolic intymnych, dieta bogata w węglowodany proste, kontakty seksualne z różnymi partnerami, choroby przewlekłe jak np. cukrzyca. Probiotyki ginekologiczne to preparaty zawierające żywe bakterie, które wchodzą w skład flory bakteryjnej pochwy i okolic intymnych. Ginekologiczne probiotyki pomagają w odbudowie flory bakteryjnej okolic intymnych u kobiet. Dodatkowo poprzez produkcję kwasu mlekowego dbają o właściwe pH pochwy, które powinno być nieco kwaśne. Zależnie od potrzeb w aptece można znaleźć tzw. doustne probiotyki ginekologiczne i te “klasyczne”, czyli probiotyki dopochwowe. Wspólnym składnikiem probiotyków ginekologicznych są żywe pałeczki kwasu mlekowego, wśród których wymienia się: Lactobacillus fermentum Lactobacillus plantarum Lactobacillus rhamnosus Lactobacillus gasseri. Niektóre z tych szczepów występują również w doustnych probiotykach – nie tylko ginekologicznych, ale również tych zwykłych, które stosuje się w zaburzeniach flory bakteryjnej jelit. Bakterie kwasu mlekowego posiadają właściwości adhezyjne oraz zdolność kolonizacji nabłonka pochwy i jelit, przywracają oraz wspierają równowagę mikroflory pochwy plus jej właściwe kwaśne pH. Wśród innych metabolitów oprócz kwasu mlekowego wymienia się również nadtlenek wodoru Probiotyczne preparaty ginekologiczne stosuje się w ramach profilaktyki, która polega na zapobieganiu intymnym infekcjom (bakteryjnym, grzybiczym, a także w przypadku rzęsistka) i odpowiednim wzbogaceniu flory pochwy (nawet gdy nie występuje stan zapalny). Kapsułki, tabletki dopochwowe z probiotykiem dla kobiet stosuje się również profilaktycznie w okresie menopauzy, gdzie flora ulega zubożeniu, a nabłonek pochwy staje się bardziej suchy. Oprócz tego probiotyki stosuje się również: w okresie połogu, wspomagająco przy zakażeniach układu moczowo-płciowego (infekcjom intymnym często towarzysz zapalenie cewki moczowej) przy stosowaniu doustnej antykoncepcji, jeśli jesteśmy częstymi gośćmi publicznych basenów i kąpielisk. Dopochwowy probiotyk to często pierwszy krok w walce z podejrzeniem infekcji intymnej warg sromowych, pochwy. Większość doustnych probiotyków ginekologicznych to suplementy diety, których składniki wspierają mikroflorę jelit oraz dróg rodnych. Najczęstszymi składnikami są bakterie Lactobacillus jak: Lactobacillus plantarum Lactobacillus gasseri Lactobacillus rhamnosus Lactobacillus reuteri. Występują one w postaci określonych szczepów, które między sobą mogą różnić się niektórymi właściwościami. Bakterie kwasu mlekowego wspierają środowisko pochwy i okolic intymnych. Niekiedy produkty te posiadają dodatkowe składniki jak żurawina (wspiera układ moczowy), beta-glukan (wspomaga odporność). Większość z nich to probiotyczne leki dopochwowe, które stosuje się w określonych wskazaniach, chociażby jak profilaktyka. Pałeczki mlekowe pełnią funkcję ochronną w ludzkim organizmie – nie tylko w jelitach, ale również w okolicach intymnych. Wytwarzają one kwas mlekowy, który powstaje w wyniku fermentacji glikogenu, który znajduje się w nabłonku pochwy. Kwaśne pH pochwy na poziomie 3,8-4,5 tworzy warunki niesprzyjające dla patogennej flory, a optymalne dla flory pochwy. Oprócz tego bakterie kwasu mlekowego wytwarzają tzw. bakteriocyny, które hamują wzrost złej flory. Innym składnikiem z którego może powstać kwas mlekowy to laktoza, która bywa wypełniaczem postaci doustnych i dopochwowych. Wiele kobiet może mieć dodatkowe pytania związane ze zdrowiem intymnym np. jak dbać o florę bakteryjną pochwy i jej pH, jaki probiotyk stosować w infekcji i wiele innych. Poniżej zebrano niektóre z częstszych wątpliwości związanych z ginekologicznymi probiotykami. Jak wybrać probiotyczne globulki/kapsułki dopochwowe? Globulki dopochwowe z probiotykiem powinny zawierać ściśle określoną ilość żywych bakterii kwasu mlekowego. Zależnie od szczepu ilości te mogą być różne – rozpiętość zawartości bakterii może sięgać od 108 nawet do 1010. Zależy to od szczepu bakteryjnego – niektóre z nich oprócz wytwarzania kwasu mlekowego mogą wytwarzać np. nadtlenek wodoru. Probiotyki zwykłe a ginekologiczne – jakie są podobieństwa i różnice? Zwykłe probiotyki przyjmuje się zwykle w przypadku problemów jelitowych jak biegunka, zaparcia. Probiotyki ginekologiczne zawierają specyficzny zestaw bakterii zasiedlający pochwę, zwykły zawiera szczepy typowo jelitowe. Dodatkowo probiotyk ginekologiczny dedykowany jest dla kobiet w ramach profilaktyki zakażeń intymnych lub po leczeniu przeciwinfekcyjnym zakażeń pochwy. Jaki probiotyk w okresie ciąży i karmienia piersią? Wszelkie dodatkowe preparaty jak np. probiotyk ginekologiczny powinien być skonsultowany z lekarzem. Większość probiotyków dopochwowych nie jest przeciwwskazana w powyższych okresach. Jeśli jednak zachodzi konieczność ich zastosowania wskazana jest konsultacja z lekarzem. Probiotyk ginekologiczny doustny czy dopochwowy? W przypadku miejscowej infekcji w ramach podstawowego leczenia stosuje się przede wszystkim kapsułki/globulki dopochwowe. Uzupełniająco w trakcie brania doustnej antykoncepcji kobiety mogą sięgać np. po doustne probiotyki ginekologiczne. Oprócz tego pomocne są przy stosowaniu antybiotyku doustnego, który u niektórych pacjentek może zaburzać florę intymną. Jaki probiotyk dopochwowy dla nastolatki? Należy kierować się przede wszystkim wskazaniami podanymi w ulotce. Część probiotyków ginekologicznych zarejestrowanych jest jedynie dla osób dorosłych. Probiotyk ginekologiczny z estrogenem bez recepty? Obecnie występuje w spisie leków tabletki dopochwowe z probiotykiem (L. acidophillus) i estriolem. Lek ten dostępy jest jedynie na receptę. Czy podczas okresu można stosować probiotyki ginekologiczne? W przypadku wystąpienia menstruacji / krwawienia miesiączkowego należy przerwać stosowanie dopochwowego probiotyku i wznowić jego podawanie po zakończonym okresie. Czy probiotyki ginekologiczne są konieczne po przebytej infekcji pochwy? Zaburzona flora bakteryjna pochwy prowadzi do infekcji intymnych. Również po jej zaleczeniu w dalszym ciągu potrzebne jest wsparcie w celu jej odbudowania. Najczęstszy schemat leczenia infekcji intymnych polega na podawaniu miejscowego i/lub doustnego leku przeciwinfekcyjnego oraz uzupełniające leczenie w celu odbudowy flory pochwy. Czy globulki z samym kwasem mlekowym to probiotyk? Obecnie można znaleźć wiele produktów, które zawierają w swoim składzie gotowy kwas mlekowy, który wytwarzają probiotyki. Nie czyni z nich jednak to probiotyku dopochwowego. Zgodnie z definicją probiotyk zawiera żywe kultury bakterii zdolne do kolonizacji określonych struktur jak np. jelita, okolice intymne. Jak wybrać odpowiedni probiotyk ginekologiczny? O probiotykach ginekologicznych słychać coraz częściej, zarówno w mediach, jak i gabinetach lekarskich. Czym właściwie jest probiotyk ginekologiczny i jak działa? W czym może ci pomóc? Probiotyki – tajna broń w walce z patogenem Półki aptek uginają się od ilości leków, wspomagających nasz organizm w walce z chorobą lub działających profilaktycznie. Dotyczy to również probiotyków ginekologicznych. Są to specjalne środki, służące do ochrony i odbudowywania mikroflory bakteryjnej pochwy. Probiotyk ginekologiczny zawiera żywe szczepy bakterii Lactobacillus, które chronią przed namnażaniem się patogenów bakteryjnych i grzybiczych. Dzięki temu, rzadziej dotykają nas infekcje miejsc intymnych. Obecnie lekarze zalecają profilaktyczne stosowanie probiotyków, nawet gdy nie występuje u nas stan zapalny – szczególnie u osób narażonych na infekcje pochwy, na przykład kobiet ciężarnych, pływaczek, osób często stosujących antybiotyki i przyjmujących doustne środki antykoncepcyjne. Probiotyk dopochwowy – najszybszy i najskuteczniejszy Dopochwowe probiotyki ginekologiczne (np. inVag®) uważane są za najbardziej efektywną metodę walki z infekcją grzybiczą i bakteryjną. Działają miejscowo i bardzo szybko – stąd przez lekarzy ginekologów polecane są jako natychmiastowe remedium w walce z ostrym stanem zapalnym pochwy. Odbudowują mikroflorę bakteryjną pochwy i zwalczają szkodliwe patogeny. Dopochwowe globulki są najczęściej zalecane przez lekarzy ginekologów. Jednak probiotyki ginekologiczne istnieją także w innych postaciach. Probiotyk ginekologiczny doustny Doustne środki probiotyczne (np. prOVag®) również spełniają funkcje ochronne w przypadku infekcji pochwy. Działają nieco wolniej, za to przyjmowanie kapsułek jest z pewnością wygodniejsze dla kobiet w zaawansowanej ciąży oraz podczas menstruacji. Probiotyki ginekologiczne doustne idealnie nadają się także jako środki prewencyjne – szczególnie u osób z tendencjami do nawrotów stanów zapalnych pochwy. Ich skuteczność jest potwierdzona badaniami klinicznymi: probiotyki nie są rozkładane przez soki żołądkowe. Tampon probiotyczny Probiotyki to nie tylko kapsułki i globulki. Podczas miesiączki, można używać specjalnych tamponów z zawartością żywych szczepów bakterii Lactobacillus. To czas, kiedy kobieta jest szczególnie narażona na infekcje dróg rodnych. Tampony probiotyczne pomogą utrzymać właściwe pH pochwy. Na rynku dostępne są również podpaski probiotyczne. Ich skuteczność jest nieco niższa, lecz niektóre z nas preferują je, ze względu na brak konieczności aplikacji środka. Substancje wspomagające działanie probiotyków Czasami infekcja pochwy jest na tyle silna, że nawet probiotyk dopochwowy nie wystarcza do jej usunięcia. Lekarz zaleca wtedy antybiotykoterapię. Dlatego każdy stan zapalny okolic intymnych wymaga bezwzględnej wizyty u ginekologa. Oczywiście, stosowanie antybiotyków nie wyklucza także możliwości zażywania probiotyku. Między tymi rodzajami leków nie zachodzą bowiem żadne interakcje. Przy antybiotykoterapii, stosowanie globulek czy kapsułek probiotycznych jest podwójnie zalecane: silne środki niszczą bowiem naszą własną florę bakteryjną i pożyteczne bakterie. Dlatego probiotyki ginekologiczne są zalecane profilaktycznie nie tylko w przypadku wystąpienia infekcji pochwy. Uwaga! Trzeba pamiętać, że preparaty bez recepty to środki doraźne, które stosowane powinny być profilaktycznie – kiedy występuje większe niż zwykle narażenie na infekcję, stan zapalny dopiero się zaczął lub nie ma możliwości szybkiej wizyty u ginekologa. Jeżeli, przez parę dni, podczas stosowania środków z apteki, objawy nie zmniejszą się ani trochę, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem! Tags: porady apteczne probiotyki wiedza W pochwie zdrowej kobiety bytują przede wszystkim bakterie tlenowe z rodzaju Lactobacillus, które produkując kwas mlekowy, utrzymują pH pochwy na fizjologicznym poziomie 3,6-4,5 [1]. Pałeczki kwasu mlekowego Lactobacillus pełnią funkcję ochronną poprzez wiązanie się z receptorami komórek nabłonka pochwy i blokowaniem przylegania innych patogenów. Poza kwasem mlekowym produkują także inne substancje warunkujące utrzymanie prawidłowego ekosystemu pochwy, tj. inhibitory proteaz, bakteriocyny (laktocydynę, acidolinę, laktobinę), nadtlenek wodoru oraz działają immunomodulująco[2]. Czytaj również: Probiotyki fakty i mity – pigułka wiedzy Co wpływa na mikroflorę pochwy? Skład mikroflory pochwy nie jest jednak stały i ulega modyfikacjom pod wpływem szeregu czynników. Są to choroby (cukrzyca, anemia), leki (antybiotyki, leki hormonalne – w tym antykoncepcyjne), czynniki zakaźne (zakażenia grzybicze, bakteryjne, pasożytnicze czy wirusowe), palenie papierosów, zabiegi chirurgiczne w drogach rodnych [1]. Wymienione powyżej czynniki wpływają niekorzystnie na ilość bakterii Lactobacillus obecnych w drogach rodnych kobiety, a tym samym zwiększają panujące w nich pH, co sprzyja inwazji drobnoustrojów. W wielu przypadkach przyczyną infekcji intymnych jest właśnie zaburzona biocenoza pochwy. Probiotyki ginekologiczne znajdują więc coraz szersze zastosowanie w leczeniu i profilaktyce zakażeń pochwy, a ich stosowanie rekomendowane jest nie tylko w czasie terapii, ale także jako profilaktyka. Pamiętajmy, że to właśnie przywrócenie fizjologicznej mikroflory pochwy jest kluczowym elementem profilaktyki zakażeń, a także działaniem wspomagającym leczenie aktywnych infekcji układu moczowo-płciowego. [2]. Probiotyki stosowane zarówno leczniczo, jak i profilaktycznie w terapii zakażeń układu płciowego powinny spełniać następujące warunki: zawierać określony szczep/szczepy bakterii o potwierdzonej w badaniach skuteczności terapeutycznej, pochodzić z naturalnej, prawidłowej mikroflory pochwy, wykazywać aktywność antagonistyczną względem mikroorganizmów patogennych, adherować do nabłonka pochwy, posiadać zdolność do kolonizacji nabłonka pochwy, posiadać zdolność do kolonizacji przewodu pokarmowego oraz oporność na sole żółci i kwas solny (w odniesieniu do preparatów przyjmowanych doustnie) [1]. Probiotyki ginekologiczne – doustnie czy dopochwowo? Probiotyki ginekologiczne stosowane mogą być zarówno dopochwowo, jak i doustnie. Aplikowane dopochwowo działają w miejscu wystąpienia dolegliwości, pozwolą więc na szybsze osiągnięcie pożądanego efektu. Na niewielką powierzchnię nabłonka pochwy jednorazowo podawana jest bowiem duża liczba silnie adherujących bakterii probiotycznych. Zaletą probiotyków stosowanych doustnie jest natomiast kolonizacja nie tylko pochwy, ale także przewodu pokarmowego. Jest to istotne ze względu na jedną z przyczyn infekcji intymnych, jaką może być nieprawidłowa flora bakteryjna końcowego odcinka przewodu pokarmowego [1,2]. Sprawdź także: Czy probiotyki rzeczywiście działają? Probiotyki ginekologiczne – czy rzeczywiście działają? W zapobieganiu i wspomaganiu leczenia zakażeń pochwy bierze się pod uwagę dwa szczepy bakterii – Lactobacillus rhamnosus GR-1 oraz Lactobacillus fermentum RC-14. U ponad 50% pacjentek przyjmujących je codziennie doustnie oraz u 79% przyjmujących je raz w tygodniu dopochwowo zauważono przywrócenie prawidłowej populacji pałeczek kwasu mlekowego [3]. W innym badaniu dowiedziono z kolei, że suplementacja probiotyczna z zastosowaniem wyżej wymienionych szczepów umożliwia nie tylko utrzymanie, ale nawet poprawę mikroflory bakteryjnej pochwy [2]. Szereg badań wskazuje także na korzystny wpływ stosowania probiotyków nie tylko w infekcjach bakteryjnych, ale także w zakażeniach grzybiczych pochwy. Z badań in vitro wynika, że szczepy Lactobacillus rhamnosus GR-1 i Lactobacillus fermentum RC-14 są zdolne do hamowania wzrostu oraz przylegania grzybów z rodzaju Candida albicans do nabłonka pochwy. Dostępne badania sugerują także, że stosowanie szczepów bakterii z rodzaju Lactobacillus zarówno doustnie, jak i dopochwowo może powodować zmniejszenie ryzyka nawracających zakażeń grzybiczych [2]. Jak wybrać? Czym należy kierować się przy wyborze probiotyku ginekologicznego? Przede wszystkim zwróćmy uwagę na warunki przechowywania. Bakterie kwasu mlekowego, które uważa się za najskuteczniejsze we wspomaganiu kobiecej flory bakteryjnej, wymagają przechowywania w niskich temperaturach. Wybierając ginekologiczny preparat probiotyczny, sięgajmy więc po te spośród nich, dla których optymalną temperaturą będzie kilka, nie kilkanaście, stopni Celcjusza. Dzięki temu będziemy mieć pewność, że zastosowany przez nas probiotyk zawiera żywe kultury bakterii, a jego efekt terapeutyczny będzie szybszy. Piśmiennictwo: Szachta P, Gałęcka M, Bartnicka A., Bioróżnorodność mikroflory pochwy. Rola probiotyków ginekologicznych w utrzymaniu równowagi ekosystemu pochwy, Forum Zakażeń 2015;6(2):139–143. Woźniakowska E, Piecak K, Paszkowski T., Strategie probiotyczne w ginekologii i położnictwie – State of the Art 2015, Forum Położnictwa i Ginekologii 12-16. Kochan P., Wybrane schorzenia dróg moczowo-płciowych kobiety i leczenie wg CDC. Kryteria WHO/FAO dla probiotyków i ich zastosowanie w ginekologii w świetle najnowszych badań, Gin Prakt 2005; 87, 6: 11-18. Probiotyki – jak działają, rodzaje, postacie, dla kogo Probiotyki są coraz częściej stosowane na przestrzeni ostatnich lat. W aptece mamy dostęp do szerokiej gamy tych produktów. Nic więc dziwnego, że wybór odpowiedniego preparatu może przysparzać wielu trudności. Które probiotyki są rzeczywiście skuteczne? Czym się kierować wybierając probiotyk dla dzieci? Wyjaśnia ekspert Probiotyki to żywe drobnoustroje, które po podaniu w odpowiedniej ilości wywołują pozytywny efekt zdrowotny. Wielu z nas kojarzy tego typu mikroorganizmy z czymś szkodliwym i niebezpiecznym. Warto jednak wiedzieć, że nasz organizm jest zasiedlony ogromną ilością drobnoustrojów. Nie wyrządzają one żadnej krzywdy natomiast są niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania. Przykładowo, bakterie jelitowe pomagają w procesach trawiennych i biorą udział w produkcji niektórych witamin. Najpopularniejsze bakterie probiotyczne należą do rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium są to również drożdże czyli Saccharomyces boulardii. Probiotyki działają na wiele różnorodnych sposobów: tworzą w obrębie przewodu pokarmowego barierę przeciw chorobotwórczym bakteriom; pomagają przywrócić równowagę mikroflory jelitowej po antybiotykoterapii; poprawiają trawienie i wchłanianie składników odżywczych z pokarmu; stymulują pracę układu odpornościowego; regulują pracę jelit; wytwarzają substancje, które zabijają lub hamują rozwój szkodliwych drobnoustrojów. Są to najważniejsze mechanizmy, za pomocą których dobroczynne mikroorganizmy pomagają zachować równowagę mikroflory przewodu pokarmowego i tym samym prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Dobroczynne szczepy bakterii można zastosować przy wielu dolegliwościach i chorobach. Mają one korzystny wpływ na leczenie oraz prewencję takich schorzeń jak: biegunki, w tym również biegunki poantybiotykowej; zespół jelita nadwrażliwego, chorobie Crohna i innych stanów zapalnych jelit; infekcje intymne; infekcje dróg moczowych; atopowe zapalenie skóry oraz inne reakcje alergiczne; hipercholesterolemia. Udowodniono również, że określone bakterie probiotyczne skutecznie zapobiegają infekcjom górnych dróg oddechowych oraz układu pokarmowego. Mają one ponadto wpływ na układ odpornościowy. Chronią organizm człowieka przed patogenami oraz pełnią rolę immunomodulującą. Probiotyków w aptece jest bardzo wiele. Dlatego, aby świadomie sięgać po preparaty zawierające dobroczynne szczepy bakterii bakteryjne należy zwrócić uwagę na kilka ważnych aspektów. Z jakim konkretnym szczepem probiotycznym mamy do czynienia i jaka jest jego zawartość w pojedynczej dawce? Na opakowaniu powinna znajdować się pełna nazwa szczepu bakteryjnego, np. Saccharomyces Boulardii CNCM I-745. Jest to bardzo ważne, ponieważ działanie probiotyków jest szczepozależne. Oznacza to, że każdy szczep bakterii posiada nieco inne właściwości i inne zastosowanie. Należy więc szukać takich preparatów, które w składzie podane mają trzyczłonowe nazwy bakterii. Pierwszy człon mówi o rodzaju bakterii, drugi o gatunku, a dopiero trzeci wskazuje na konkretny szczep. Czy jest to lek czy suplement diety? Czym różnią się probiotyki leki od suplementów diety? Przede wszystkim preparat z rejestracją OTC (lek dostępny bez recepty) ma zagwarantowaną minimalną zawartość żywych bakterii do końca daty ważności, a wszystkie szczepy są dokładnie oznaczone. Ponadto probiotyk lek został dokładnie przebadany. Ma udowodnione działanie, skuteczność i bezpieczeństwo. Jeśli sięgamy po produkt zarejestrowany jako suplement diety nie koniecznie musi on spełniać te wszystkie warunki. Obecnie nowo odkryte szczepy probiotyczne, o udowodnionym działaniu są rejestrowane tylko i wyłącznie jako suplementy diety. Czy szczepy bakterii probiotycznych zawarte w preparacie mają badania kliniczne? Aby szczep probiotyczny mógł wykazać wpływ na zdrowie musi on dotrzeć do miejsca docelowego, jakim jest dolny odcinek przewodu pokarmowego. Dlatego musi być odporny na obniżone pH oraz działanie kwasów żółciowych. Znana powinna być także jego wrażliwość na światło i temperaturę, aby kolonie bakteryjne nie uległy znacznej redukcji podczas przechowywania preparatu. To wszystko mają zagwarantowane leki, które przed wprowadzeniem na rynek przechodzą szereg badań klinicznych. Producent suplementu diety zawierającego dobroczynną florę bakteryjną powinien również udokumentować tego typu badania poparte różnego rodzaju wynikami i certyfikatami. W jakim celu chcemy stosować dany produkt. Warto mieć świadomość, że nie każdy probiotyk na jelita sprawdzi się również przy antybiotykoterapii czy infekcji intymnej. Tylko konkretne szczepy mają udowodnione działania i wskazania do stosowania. Dlatego właśnie sięgając po probiotyk zawsze warto zasięgnąć opinii eksperta. Zażywając preparaty zawierające dobroczynne szczepy należy zwrócić uwagę na ich dawkę w pojedynczej kapsułce czy saszetce. Źródła naukowe rekomendują dobowo 5 – 10 x 109 CFU (jednostek tworzących kolonie) oraz 250 – 500 mg Saccharomyces boulardii. Pora dnia oraz posiłek nie mają większego znaczenia jeśli chodzi o tego typu preparaty. Chociaż niektórzy lekarze sugerują, aby były one stosowane wraz z posiłkiem mlecznym, który zmniejsza kwasowość żołądka. Mogą być one przyjmowane zarówno na czczo, jak i po posiłku oraz w jego trakcie. Większe znaczenie ma regularność sięgania po preparat z probiotykiem. Istotne jest natomiast rozdzielenie w czasie probiotyku i antybiotyku. Niektóre szczepy wykazują oporność na działanie antybiotyku, ale należałoby to każdorazowo sprawdzać. Dlatego warto zachować kilkugodzinny odstęp lub wybierać produkt z Saccharomyces boulardii. Dla wsparcia układu pokarmowego i zapobiegania biegunce poantybiotykowej preparat należy stosować nie tylko w trakcie antybiotykoterapii, ale również po jej zakończeniu. Niekiedy dla pełnej regeneracji organizmu jest to nawet kilka miesięcy. Rodzaje i zastosowanie probiotyków Korzystne skutki zdrowotne dla organizmu wykazują bakterie kwasu mlekowego z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacetrium. Zawarte w popularnych kiszonkach, które tak chętnie zjadamy w okresie jesienno – zimowym. Dobroczynny wpływ na organizm można uzyskać sięgając po szczepy Escherichia czy Sascharomycces, jak Sascharomyces cerevisiae ssp boulardi. Należy jednak pamiętać, że działanie prozdrowotne odnosi się do konkretnego szczepu, nie do rodzaju czy gatunku. Probiotyk dla dorosłych czy też dla dzieci jest dostosowany do ich potrzeb pod kątem zawartości, ilości i formy podania. Ponadto ma również określony zakres wskazań i wpływ na zdrowie. Jakie preparaty z dobroczynnymi drobnoustrojami można znaleźć na rynku aptecznym i które z nich będą mogły być wykorzystywane w konkretnych przypadkach? Jako że są one bardzo popularne i jest ich bardzo wiele spróbujemy nieco usystematyzować tą kwestię. Probiotyki dla dzieci Preparat dla dzieci zawierający drogocenne szczepy bakteryjne aby był skuteczny musi zostać podany w odpowiedniej do wieku postaci i ilości. Najmłodszym zwykle najłatwiej jest zaaplikować probiotyki w kroplach. Można je podawać dzieciom już od pierwszych dni życia bezpośrednio do jamy ustnej lub po rozpuszczeniu w wodzie bądź mleku. Inną przystępną formą dla maluchów są również saszetki, których zawartość można rozpuścić w ulubionym napoju. Alternatywą są również smaczne misio-tabletki zawierające dobroczynne szczepy bakteriiprobiotyki naturalne, które w świetny sposób wspomagają probiotyki sięga się również w przypadku kolek u maluszków. Rekomendowany jest wtedy szczepy Lactobacillus reuteri DSM.. Probiotyki dla dorosłych Preparaty dla dorosłych uzupełniające florę bakteryjną również występują w formie rozpuszczalnej. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby stosować te same produkty co u maluchów, tylko w zwiększonej ilości. Nie mniej jednak najbardziej powszechną formą podania probiotyków są kapsułki. Należy jednak zwrócić uwagę na ilość żywych mikroorganizmów w pojedynczej dawce preparatu, aby przyjąć ich odpowiednio dużo. Jest to konieczne dla uzyskania odpowiedniego efektu terapeutycznego. Probiotyki dla dziecka mogą bowiem zawierać mniejszą ilość szczepów w pojedynczej saszetce czy kapsułce niż te rekomendowane dla osób starszych. Probiotyki na biegunkę Antybiotyki wyjaławiają florę bakteryjną jelit. Może to powodować rozwój patogenów chorobotwórczych i biegunkę. Właśnie dlatego szczepy probiotyczne są tak ważne w celu uzupełnienia antybiotykoterapii. Pozwalają one utrzymać równowagę flory jelitowej. Udowodnione działanie w zapobieganiu biegunce poantybiotykowej mają Lactobacillus rhamnosus GG oraz Saccharomyces ze strony przewodu pokarmowego związane ze wzrostem ilości wypróżnień oraz zmianą konsystencji stolca mogą wystąpić również na skutek infekcji bakteryjnej nie związanej ze stosowaniem antybiotyku. Dlatego kiedy wzrasta ryzyko tego typu incydentów, np. podczas wakacyjnych wyjazdów warto uzupełniać dietę sięgając po probiotyk naturalny, np. kefir bądź suplementy diety zawierające dobroczynne szczepy szczepy bakteryjne są również stosowane w leczeniu biegunki wywołanej rotawirusami zarówno u dzieci jak i dorosłych. Przywrócenie równowagii mikroflowy bakteryjnej pozwala na zwalczenie infekcji. Warto sięgnąć po szczepy Lactobacillus rhamnosus GG, Saccharomyces boulardi oraz Bifidobacterium lactis Bb 12. Probiotyki na jelita Zespół jelita drażliwego jest chorobą coraz częściej pojawiającą się w społeczeństwie. Nie znana jest dokładna przyczyna, a leczenie polega jedynie na łagodzeniu szeregu dokuczliwych objawów. Za pomocą odpowiednio dobranych leków, zaleceń dietetycznych i innych metod, można skutecznie niwelować symptomy IBS. Jedną z możliwości jest właśnie przyjmowanie probiotyków. Udowodnione działania polegające na wspomaganiu perystaltyki jelit, zwalczania wzdęć i innych dolegliwości trawiennych mają szczepy Bifidobacterium infantis 35624, Lactobacillus plantarum 299v, Lactobacillu rhamnosuc GG, Lactobacillus reuteri DSM oraz Bifidobacetrium bifidum MIMBb75. Między innymi te szczepy znaleźć można w linii produktów Sanprobi. Duże znaczenie w łagodzeniu symptomów zespołu jelita drażliwego ma regularne i długotrwałe sięganie po dobrej jakości preparaty z probiotykami. Ponad to szczepy: Lactobacillus bulgaricus, Lactobacillus acidophilus i Streptococcus thermophilus wytwarzają laktazę. Enzym, który pomaga trawić i absorbować laktozę. Preparaty z tego typu szczepami sprawdzą się dla osób z nietolerancją laktozy. Od niedawna pojawiają się doniesienia o dobroczynnym wpływie probiotyków na perystaltykę jelit. Właściwa mikroflora bakteryjna produkuje metabolity pobudzające układ nerwowy jelit co oddziałuje na ruchy robaczkowe. Nie mniej jednak nie został jeszcze dokładnie określony konkretny szczep probiotyczny o udowodnionej skuteczności w tym zakresie. Ten obszar działania probiotyków nadal podlega analizie i badaniom. Preparaty ze szczepami z rodzaju Lactobacillus sprawdzają się również w regulacji wypróżnień u niemowląt i małych dzieci. Probiotyki dopochwowe Probiotyki ginekologiczne są dobrym rozwiązaniem przy łagodnych stanach zapalnych narządów płciowych. Sprawdzają się również w działaniach profilaktycznych w celu utrzymania właściwej mikroflory, a także u kobiet, które podczas kuracji antybiotykami mają skłonność do rozwoju infekcji w okolicach intymnych. Probiotyki w ciąży, podczas połogu i menopauzy są szczególnie zalecane, aby zmniejszyć ryzyko infekcji. Z powodu zmian hormonalnych u tej grupy pacjentek jest ono bardzo wysokie. Lepszym wyborem w tych wszystkich wypadkach jest podanie preparatu do pochwy niż doustne, ponieważ „dobre” szczepy są umieszczane bezpośrednio tam, gdzie mają działać. Skuteczność w tym obszarze potwierdzoną w badaniach wykazują szczepy: Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus rhamnosus GR-1, Lactobacillus reuteri RC-14 oraz inne bakterie kwasu mlekowego. Probiotyki a alergia Długotrwałe stosowanie wysokich dawek szczepów probiotycznych zmniejsza częstość występowania objawów oraz ryzyko zachorowań na atopowe zapalenie skóry. Tego typu terapie sprawdzają się głównie u dzieci. Najlepiej przebadane po tym kątem zostały bakterie z rodzaju Lactobacillus: Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus paracasei, Lactobacillus fermentum, Lactobacillus plantarum CJLP133, Lactobacillus paracasei GMNL133 i Lactobacillus fermentum GM090. Ważne jest również, aby kobiety przyjmowały probiotyki w ciąży i podczas karmienia piersią. Zmniejsza to ryzyko rozwoju choroby u dzieci z grupy ryzyka, kiedy rodzice lub rodzeństwo cierpią na AZS. Na rynku dostępne są również emolienty zawierające szczep probiotyczny Lactobacillus sp. łagodzące objawy skórne związane z alergią – Latopic. Jak jeszcze można wykorzystać probiotyki? Pojawia się coraz więcej badań pokazujących, że dobry probiotyk z rodzaju Lactobacillus zmniejsza częstotliwość występowania infekcji górnych dróg oddechowych oraz skraca czas trwania przeziębienia. Szczepy probiotyczne mają również dobry wpływ na zdrowie osób z podwyższonym poziomem cholesterolu i wysokim ryzykiem rozwoju miażdżycy. Co więcej naukowcy coraz częściej udowadniają rolę szczepów probiotycznych w walce z otyłością oraz ich wpływie na redukcję masy ciała. Dobroczynny wpły na zdrowie sprawia, że warto sięgać zarówno po probiotyk naturalny, jak kiszonki oraz kefir, a także ten w kapsułkach bądź saszetkach. Co jeszcze warto wiedzieć? Probiotyki występują czasem w połączeniu z prebiotykami. Prebiotyk to składnik, którego zadaniem jest odżywianie mikroflory jelitowej. Jest odporny na działanie enzymów trawiennych wydzielanych w przewodzie pokarmowym. Dzięki temu dociera do jelit i tam stymuluje nasze „dobre” bakterie do wzrostu i aktywności. Najpopularniejsze prebiotyki to inulina, oligofruktoza i skrobia. Prebiotyki można też znaleźć w niektórych produktach spożywczych, takich jak cebula, czosnek, szparagi, por. Połączenie probiotyku z prebiotykiem to synbiotyk. Postaw na jakość Sięgając po najlepszy probiotyk należy kierować się jego najwyższą jakością. W składzie musi mieć konkretne szczepy o udowodnionym działaniu probiotycznym. Warto zwrócić uwagę na żywotność oraz ilość bakterii, ponieważ dzienna skuteczna dawka to 1-10 miliardów. Aby zachować wysoką jakość trzeba stosować się do zaleceń producenta co do warunków przechowywania. Szczepy wykazują niekiedy wrażliwość na temperaturę oraz światło. Szczepy probiotyczne mają coraz szersze zastosowanie. Nic dziwnego skoro ich dobroczynny wpływ na organizm ludzki jest tak ogromny. Są jednak sytuacje kiedy należy zachować ostrożność sięgając po tego typu preparaty, np. u pacjentów z zaburzeniami układu immunologicznego. Bibliografia: 1. Nowak A. i inni; Probiotyki – efekty zdrowotne; Żywność Nauka Technologia Jakość; 2010|17|4|20 – 36. 2. Szachta P. i inni; Rola probiotyków w chorobach alergicznych; Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka; 2011, 13, 3, Nowak A.; Probiotyki – historia i mechanizmy działania; Żywność Nauka Technologia Jakość; 2010|17|4|5 – 19. Probiotyki ginekologiczne W pochwie kobiety może żyć nawet 100 różnych gatunków pożytecznych bakterii. Ich zadaniem jest: Produkcja kwasu mlekowego zakwaszającego środowisko pochwy (niskie pH zapobiega rozwojowi bakterii chorobotwórczych). Działanie przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne w stosunku do szczepów patogennych. Modyfikacja odporności intymnej. Regeneracja nabłonka pochwy. Jak działają probiotyki ginekologiczne? Probiotyki ginekologiczne, to preparaty zawierające bakterie kwasu mlekowego. Skład bakterii jest dobrany w ten sposób, aby był jak najbardziej zbliżony do mikroflory pochwy. W zależności od potrzeby, probiotyk może być przyjmowany drogą doustną lub bezpośrednio aplikowany do dróg rodnych. Na półkach aptecznych znajdziemy również żele stosowane w okolicach intymnych, gdy istnieje potrzeba łagodzenia objawów takich jak zaczerwienienie, świąd, pieczenie. Doustne probiotyki zapewniają dłuższy efekt i stosowane są raczej w ramach profilaktyki lub w sytuacji gdy niemożliwe jest aplikowanie form dopochwowych (po zabiegach ginekologicznych lub porodzie). Probiotyk przyjmujemy 1-2 razy dziennie podczas dopochwowe, cechują się szybszym i silniejszym działaniem. Ich zastosowanie sprawdza się, gdy działanie jest potrzebne „tu i teraz”. Zwykle aplikuje się jedną kapsułkę lub tabletkę dopochwową na noc. Wskazania do stosowania probiotyków ginekologicznych: Menstruacja – w trakcie miesiączki, duża część bakterii zostaje wypłukana z krwią, rośnie pH pochwy i zwiększa się ryzyko infekcji. Dwa dni po zakończonym krwawieniu, warto zastosować probiotyk dla odbudowy mikroflory. Okres menopauzy – obniżenie poziomu estrogenów może być przyczyną zaniku błon śluzowych i braku nawilżenia (suchość pochwy sprzyja rozwojowi infekcji). Antybiotykoterapia – leki przeciwbakteryjne nie są selektywne w stosunku do szczepów patogennych. Zniszczona zostaje również dobroczynna mikroflora. W takiej sytuacji konieczna jest jej odbudowa, która powinna trwać jeszcze kilka dni po zakończonej antybiotykoterapii. Ciąża – w tym szczególnym okresie w życiu kobiety, unika się stosowania jakichkolwiek leków. Dlatego zwłaszcza w ciąży, lepiej zapobiegać infekcjom intymnym niż je leczyć. Częsty stosunek płciowy – nasienie o zasadowym pH podwyższa odczyn panujący w środowisku pochwy, tym samym zwiększa ryzyko infekcji. Również otarcia nabłonka podczas stosunku mogą być przyczyną dolegliwości intymnych. Długie kąpiele, wizyty w saunie i na basenie. Okres po zabiegach ginekologicznych i połóg. Godnymi polecenia probiotykami są Lacibios Femina, Provag, Invag, Lactovaginal. Znajdziesz je w kategorii “Uzupełnienie prawidłowej flory bakteryjnej” w Aptece Melissa. Czym są probiotyki ginekologiczne i kiedy je stosować? Probiotyki to środki farmaceutyczne zawierające wyselekcjonowane kultury bakterii i drożdży – najczęściej bakterie kwasu mlekowego (Lactobacillus sp.). Mają one za zadanie wzmacniać odporność organizmu, czyli wywierać tzw. działanie immunomodulujące. Oprócz dojelitowych probiotyków wyróżnia się także probiotyki ginekologiczne. Obie grupy preparatów podawane są celem uniemożliwienia kolonizacji drobnoustrojom chorobotwórczym. W ciągu ostatnich lat ich popularność wzrasta i pojawia się coraz więcej publikacji mówiących o ich pozytywnym wpływie na zdrowie. Probiotyki doustne są najczęściej przyjmowane przez pacjentów poddawanych kuracji antybiotykowej. Istnieje również grupa probiotyków, tzw. ginekologicznych, przyjmowanych nie tylko doustnie, ale również dopochwowo. Flora bakteryjna pochwy Naturalna flora bakteryjna pochwy składa się przede wszystkim z pałeczek Lactobacillus. Fizjologiczne mikrośrodowisko pochwy odgrywa bardzo ważną rolę. Jednym z jej najważniejszych zadań jest utrzymanie prawidłowego pH poniżej 4,5. Pałeczki kwasu mlekowego, które stanowią 95 proc. mikroflory, chronią naturalne środowisko pochwy. Bakterie te produkują kwas mlekowy oraz nadtlenek wodoru, co stanowi swoistą barierę, zapobiegającą namnażaniu się chorobotwórczych bakterii, a co za tym idzie – infekcjom intymnym. Dzięki tzw. „dobrym” bakteriom pH pochwy jest kwaśne. W życiu kobiety dochodzi jednak do sytuacji, kiedy prawidłowe środowisko pochwy zostaje zaburzone. Zazwyczaj ma to miejsce podczas stosowania antybiotyków (zwłaszcza przy przewlekłej antybiotykoterapii). Na florę fizjologiczną pochwy wpływają również zmiany hormonalne zachodzące w organizmie kobiety w ciąży, podczas połogu, w okresie karmienia piersią czy w okresie okołomenopauzalnym. U kobiet w senium (po 70. roku życia) nie występują bakterie Lactobacillus, co spowodowane jest krytycznym obniżeniem stężenia estrogenów (żeńskich hormonów). Zaburzenia pH pochwy mogą być również spowodowane stosowaniem antykoncepcji hormonalnej, chodzeniem na basen, korzystaniem z jacuzzi czy toalet publicznych, częstą zmianą partnerów seksualnych lub niewłaściwą higieną. Nieodpowiednia higiena okolic intymnych to nie tylko zbyt rzadkie mycie. Niekorzystne efekty może wywołać także zbyt częste i intensywne mycie narządów płciowych różnego rodzaju żelami bądź mydłami do higieny intymnej. Te sytuacje sprzyjają zachwianiu pH pochwy, powstawaniu infekcji układu moczowo-płciowego, co jest nie tylko nieprzyjemne, ale również niebezpieczne. Kobieta wymaga wówczas suplementacji probiotykami ginekologicznymi. Wiele kobiet w różnym wieku cierpi na zakażenia narządów rodnych. Infekcje pochwy mogą być wywołane przez wirusy, bakterie, grzyby (np. z rodzaju Candida) czy pierwotniaki (rzęsistek pochwowy). Bakteryjne zakażenie pochwy (bacterial vaginosis) pojawia się w wyniku zaburzenia równowagi pomiędzy określonymi rodzajami bakterii bytujących w naturalnym środowisku pochwy. W sytuacji patologicznej mamy do czynienia z nadmiernym namnażaniem się bakterii beztlenowych. Choroba ta bardzo często objawia się jedynie niewielkimi dolegliwościami, takimi jak pieczenie czy swędzenie. Należy jednak zaznaczyć, że jej powikłania mogą być bardzo poważne. Należą do nich: zapalenie błony śluzowej macicy oraz przydatków, niepłodność pochodzenia jajowodowego, nawracające zakażenia dróg moczowych, zwiększone ryzyko poronienia oraz przedwczesnego porodu. Zakażenie grzybicze pochwy i sromu wywoływane jest głównie przez drożdżaki z rodzaju Candida. U zdrowej kobiety grzyby te mogą być obecne na skórze okolic intymnych, w pochwie czy w przewodzie pokarmowym, nie wywołując objawów chorobowych. Sprawny układ odpornościowy, zachowana mikroflora oraz kwaśne środowisko pochwy stanowią dla drożdżaków barierę nie do pokonania. Jednak w sytuacjach, gdy system odpornościowy jest osłabiony, mikroflora zaburzona, a pH pochwy nieprawidłowe, może dojść do infekcji grzybiczej. Zazwyczaj nie ma ona podłoża ginekologicznego, lecz wywołana jest np. przyjmowaniem antybiotyków bądź doustnych środków antykoncepcyjnych. Grzybica pochwy objawia się występowaniem upławów w postaci białawych grudek wyglądających jak twarożek, uporczywym świądem, pieczeniem oraz bólem podczas stosunku płciowego. Leczenie każdej infekcji układu moczowo-płciowego powinno być prowadzone przez lekarza. Jeśli kobieta podejrzewa, że może cierpieć na infekcję okolic intymnych, powinna niezwłocznie skontaktować się ze swoim ginekologiem, który po przeprowadzeniu badania zaleci odpowiednie leczenie. Oprócz leczenia przyczynowego, w przypadku bacterial vaginosis czy przy drożdżycy można stosować probiotyki ginekologiczne (doustne lub dopochwowe) – pomogą one zachować odpowiednią mikroflorę i kwaśne środowisko pochwy. Jakie są najczęstsze przyczyny zakażeń intymnych? Na rynku istnieje wiele preparatów. Lekarz ginekolog najprawdopodobniej zaleci przyjmowanie probiotyków przez pewien czas po zakończeniu terapii. Leczenie wspomagające za pomocą probiotyków wpływa korzystnie na samopoczucie kobiety oraz obniża ryzyko nawrotów infekcji intymnych. Obok kultur bakteryjnych preparaty probiotyczne zawierają często inne substancje, takie jak: witamina E, kwas hialuronowy, kwas L-askorbinowy czy inulina. Wspomagają one namnażanie pożytecznych bakterii i zakwaszanie środowiska pochwy. Witamina E oraz kwas hialuronowy wspomagają nawilżenie błony śluzowej pochwy u pacjentek skarżących się na uczucie suchości okolic intymnych. Przyjmowanie probiotyków wspomaga leczenie podstawowe. Bibliografia: Pschyrembel W., Strauss G., Petri E., Ginekologia praktyczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014. Bręborowicz G. H., Położnictwo i ginekologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007. Jak oceniasz artykuł? Średnia: (3) Zostaw swoją ocenę. Dziękujemy!